Ang Probinsya ng Romblon hay ginabuo ng mga isla ng Tablas, Sibuyan, Romblon, Banton, Simara, Sibale, Carabao, Alad, Logbon, Cobrador, kag pila ka bilog nga kayat-kayat nga maintik nga mga isla. Ginapalibutan ini ng mga isla ng Marinduque sa norte, Panay sa baba, Mindoro sa westi, kag Masbate sa esti.
Nahambay ni Loarca ang "Lomlon" o "Donblon" sa iya mga gingsulat pagkatapos nga magbisita siya sa lugar ng 1582. Ang Recollects, ng 1635, hay nauna na nga maghuman Kristiyano nga natives kag mga iglesya sa Banton, Romblon, kag Cajidiocan.
Pareho ng madamo nga rehiyon sa Pilipinas, ang hay Romblon nakaagi da ning pirmi nga pagkasirà halin sa pirmi nga pagsugod ng mga Muslims kag ang atake ng mga Dutch ng 1646. Agud maprotektahan ang iya mga tawo halin sa sunod pa nga mga pagkasirà, ang mga Recollect Fathers hay nagpahuman ning moog sa Romblon ng 1650 kag isa pa sa isla ng Banton.
Nag-agi sa madamo nga pag-iba-iba ng pulitika ang probinsya ng tiyempo ng disinwebe dantaon. Ng 1818, ang Romblon hay ging-isa sa probinsya ng Capiz.. Kag ng 1853, ang mga isla hay ging-organisa liwat kag naging politico-military comandancia nga ginapamunuan halin sa Capiz.
Ng 1896, ang Romblon hay sa idayom ng pamunuan ng "isa nga opisyal ng armi nga may ranggo nga kapitan". Ang banwa ng Romblon ang iya kapitolyo kag ang iba nga munisipyo hay ang Azagra, Badajoz (arinyan hay San Agustin), Banton (pinangayanan nga Jones halin1916 hasta 1929) Cajidiocan, Corcuera, Looc, Magallanes (arinyan hay Magdiwang), Odiongan, Despujols (arinyan hay San Andres), kag Santa Fe. Ng pangaduha nga parte nga gyera, ang probinsya, nga kaparte ng Capiz, hay ginakontrol ni Heneral Mariano Riego de Dios, puno ng mga Rebolusyonaryo nga Pilipino sa Bisaya sa tyempo ng away Pilipino-Amerikano.
Ng nabalik ang kahilwayan kag ang kaayuhan sa probinsya, isa ka gobyerno sibil ang nahuman ng mga Amerikano ng Marso 16, 1901.
Nahuman ang Romblon nga probinsya ng 1901 pero kay sa maisot nga nagasuyod nga kwarta, ini hay naging probinsya sa idayom ng Capiz ng Capiz ng 1907 hasta Disyembre 7, 1917, ng ang Act No. 2724 hay gingbalik ang pagkaprobinsya nga hiwalay sa Capiz. Sa idayom ng Commonwealth Act No. 581, gingpatupad nga waya gingaprubahan ng Hunyo 8, 1940, ang probinsya hay ging-organisa liwat kaibahan ang upat nga munisipyo; ngayan hay, Tablas, ging-ako ang Odiongan, Looc, Badajoz, Santa Fe, kag Despujols; Romblon ginabuo ng Simara kag Maestro de Campo; kag Sibuyan, kaibahan ang mga banwa ng Cajidiocan, Magdiwang kag San Fernando.
Ang Japanese Imperial Forces hay naghuman garison sa Romblon ng tyempo ng World War II, halin 1942 hasta ang Naval Battle ng Sibuyan ng October 25, 1945.
Ng October 1, 1946, gingtanggal ng Commonwealth Act Blg. 581ang mga nabibilin nga munisipyo kag probinsya ng Romblon kag naghuman upat nga ispesyal nga munisipyo. Isa ka tuig ang nag-agi, ng Enero 1, 1947, nabalik sa Romblon ang iya pagkaprobinsya paagi sa Republic Act No. 38, na ging-isponsoran ni Congressman Modesto Formilleza. Ang batas waya lang gingliwata ang C.A. 581 pero gingbalik da ang regular nga gobyerno nga pamprobinsya kag ang mga munisipyo ng Romblon, kag naghuman sa munisipyo ng Santa Fe.
Ang Romblon hay mas kilaya sa iya marmol kaysa sa iba nga probinsya sa Pilipinas. Sa kamatuoran, tanan nga isla nga nagabuo sa probinsya hay may marmol. Ang minahan ng marmol diri nga mga isla ang ginahalinan ng mga hilaw nga marmol para sa siyen-siyen nga miyuglilok ng marmol kag miyughuman. Igwa da diri mga historikal kag landmarks nga ginadayo ng mga turista, parehas ng mga Spanish forts, maaayo nga beach sa Romblon, Romblon, kag ang mga katitingaya nga talon ng San Andres kag Odiongan.
(Halin sa Romblon 1901-1991 90th Foundation Anniversary March 14-16, 1991 kag gingsaylo sa Romblomanon nga lingguahe ni David Morente.)
